Enigszins gespannen kruip ik bij de journalist in de auto. Vandaag, na krap een week op Ambon, word ik geïnterviewd. We gaan op weg naar een wijk waar vooral christenen wonen. Ja, de meeste wijken zijn ofwel christelijk ofwel islamitisch. Na een korte wandeling door de wijk, een zoektocht naar iemand wiens huis nog niet is opgebouwd en een gebouw met kogelgaten beginnen we. Kinderen die ten tijde van het conflict in vluchtelingenkampen geboren zijn, zijn sinds enkele maanden weer teruggekeerd. ‘Ga eens met de kinderen praten, stel je maar voor.’ De camera loopt. Ik stel me voor en vraag enkele kinderen naar hun naam. Ik speel mee en weet niet of ik van dit spel houd. Het moet snel. Ik heb de kinderen nog nooit ontmoet.
In het midden van de stad Ambon staat het vredesmonument. Een mooi symbool. Bij het monument mag ik vertellen over wat ik denk dat vrede is. Krap afgestudeerd, net uit de boeken, sta ik m’n evangelie te verkondigen. Of het in 30 seconden kan… Mijn toch al beperkte blik op de situatie wordt gereduceerd tot een nog botter verhaal, uiteraard met pakkende slotzin. Het moet kort en snel, we moeten door, verder. De zon gaat al bijna onder en een shot van Peter aan het strand is zeker nog nodig.
Onder het monument zijn foto’s te zien van tijdens en na het conflict. Het fotoverhaal laat vrede zien, haastige vrede. Handen worden geschud. De president, de gouverneur en het leger worden opgevoerd als brengers van goed nieuws. Hebben ook zij hun mediamoment gehad? Was er eenzelfde verzoek ‘stel je maar voor, ga maar met ze praten’? Wat weten zij van wat er tussen de mensen leeft? Waar is nu werkelijk behoefte aan? Mooie plaatjes? De president, de gouverneur en het leger staan er in ieder geval weer goed op.
Wat weet ik na een week nou van de ervaringen van de mensen uit deze stad, van vrede of hoe het verder zou moeten? Ik word opgenomen in een verhaal en laat het gebeuren. Nee, ik wil niet met sigaret gefilmd worden. Ik hoop dat m’n haar goed zit. Ja, Nederland moet weten dat ik goed werk doe op Ambon.
Natuurlijk, we hebben verhalen nodig. Het liefst mooie. Maar ieder nieuw verhaal is een gecreëerd verhaal. Iedere wederopbouw een constructie. Elke reportage een samenhang van antwoorden op vragen die zichzelf niet beantwoorden, vakkundig door de specialist samengesmeed. De man of vrouw achter de knoppen heeft macht. De ijdeltuiten op het beeld hebben belangen. Maar de belangrijkste vraag in dit alles is misschien wel hoe recht te doen aan de getuigenissen en ervaringen van individuele personen. En daar is vaak geen tijd voor.
Ik heb tijd, vijf maanden en moet maar eens de wijk in, mensen ontmoeten en luisteren…
Standplaats Ambon 